Ik was 9 jaar. Met mijn rapport stevig onder mijn arm geklemd liep ik naar huis. Één ding wist ik zeker, ik ga mijn rapport aan niemand laten zien! Er stond bij lezen een ZWAK geschreven. Ik voelde schaamte en teleurstelling tegelijk. Voor wie ik me schaamde wist ik niet precies en ik kon ook niet vinden of ik teleurgesteld was in mezelf of in de juf. ‘Wat heb ik niet goed gedaan? Is dit hoe de juf mij ziet?’ Deze vragen speelden door mijn hoofd.
Lezen vond ik echt niet leuk, omdat het zo moeilijk voor mij was. Tja…inderdaad, mijn intonatie was een aandachtspunt. Ik las namelijk als een robot. Ik had het nu zwart op wit. Lezen = zwak. De onvoldoende heeft mij allesbehalve gemotiveerd om te blijven lezen. Vanaf dat moment legde ik mij erbij neer dat lezen dus totaal niet mijn ding was…
Ondanks die ‘zwak’ heb ik een fijne schooltijd gehad waarin ik de ruimte kreeg om te groeien en is het vertrouwen er altijd geweest. Uiteindelijk is het goed gekomen met dat lezen van mij en heb ik als juf jarenlang de mooiste en spannendste verhalen voorgelezen. En jawel, mét intonatie en de kinderen op het puntje van hun stoel.
Nu, 31 jaar na dit ene rapport, heb ik van mijn zwak mijn werk gemaakt. Dagelijks help ik in mijn praktijk kinderen, jongeren en volwassenen met leesproblemen en dyslexie. Op een manier die bij hen past. Ik leg daarbij bewust de focus op het versterken van het zelfvertrouwen en het zien van mogelijkheden en groei. Mijn zwak = mijn expertise.
Regelmatig ontmoet ik kinderen die jaar in jaar uit een onvoldoende op hun rapport krijgen. Deze kinderen hebben zich wel degelijk ontwikkeld, maar kunnen, om welke reden dan ook, niet aan de lat van het gemiddelde voldoen. Dit betekent vanaf het eerste rapport in groep 3 tot en met het laatste rapport in groep 8 een onvoldoende. Ik zie wat dit doet met hun eigenwaarde en zelfvertrouwen. Bij sommige kinderen (en hun ouders) is de moed hen in de schoenen gezakt. Dit moet anders, omdat het anders kan. Het onderwijs is toe aan vernieuwing en ik pleit voor een nieuwe kijk op beoordelen. Je kunt een heel realistisch beeld van de ontwikkeling van een kind weergeven zonder er een oordeel aan op te hangen. Er zijn verschillende mooie voorbeelden op (innovatieve) scholen te vinden. Bijvoorbeeld in de vorm van een kindverslag, waar op een beschrijvende wijze de ontwikkeling weergegeven wordt.
Zou in mijn rapport gestaan hebben: ‘Het lezen is nog monotoon. Hier gaan we de komende periode samen aan werken’, dan zou ik toch huppelend en vol vertrouwen naar huis zijn gegaan.
Zo zie je maar hoe ’n kleine verandering een groot verschil kan maken. Ik gun ’t ieder kind!
Marjolein Verdonk